به گزارش میراثآریا، این پروندهها شامل شماری از محوطههای تاریخی و نیز مجموعهای از سازههای آبی و آبانبارهایی موسوم به «بُرکه» بودند که در نقاط مختلف جزیره، عمدتاً در نزدیکی بندر لافت، شناسایی شده و در فهرست آثار ملی در حال ثبت هستند؛ روند ثبت این آثار، به دلیل وجود نواقصی در پروندههای آنها، هنوز به پایان نرسیده است.
بازدید میدانی از آثار یاد شده توسط بابک افشار عضو هیئت علمی پژوهشکده ابنیه و بافت، محمد دستجانی فراهانی کارشناس پژوهشکده ابنیه و بافت، محمد مرتضایی و محمد حسین عزیزی خرانقی اعضای هیأت علمی پژوهشکده باستانشناسی، طی ۲ روز انجام شد و در روز سوم، جلسهای تخصصی با حضور کارشناسان اداره میراث فرهنگی سازمان منطقه آزاد قشم برگزار و در این جلسه، پروندهها، مورد به مورد، بررسی شدند و درباره تعیین قدمت آثار و نحوهی تعیین حدود و عرصه حفاظتی آنها تصمیمگیری شد.
براساس نتایج حاصل از بررسیهای میدانی و تطبیق دادههای باستانشناسی و مستندات تصویری، مشخص شد که بخشی از سازههای آبی در محدوده محوطههایی قرار دارند که بنا بر شواهد باستانشناختی، قدمت آنها به قرون اولیه اسلامی بازمیگردد. در مقابل، برخی دیگر از سازههای مشابه با سیستم سازهای و عناصر معماری یکسان، در عکسهای هوایی سال ۱۳۳۵ش مشاهده نمیشوند و روشن است که پس از این تاریخ احداث شدهاند. این امر اهمیت این نوع سازههای آبی را بهعنوان بازتاب یک سنت ساختوساز بومی نشان میدهد که از دوران اولیه اسلامی تا دورههای متأخر و معاصر استمرار یافته است. ازاینرو، تعیین دقیق قدمت برای هر یک از این آثار و درج آن در پرونده ثبتی، نیازمند تحلیل چندوجهی و احتیاط علمی است.
از سوی دیگر، با توجه به آنکه سازههای آبی مذکور، نه صرفاً یک بنا، بلکه در واقع یک «سامانه آبی» هستند که شامل چرخهجمعآوری آبهای سطحی، رسوبگیری ازطریق حوضچه آرامش، ذخیرهسازی، تخلیه سرریز و تأمین دسترسی انسانی میشود، تعیین عرصه حفاظتی آنها نیز بدون در نظر گرفتن نحوه ارتباطشان با حوزه آبریز و بدون توجه به تکثر اعیان و عوارض توپوگرافیک و عناصر پیرامونی هر بنا ممکن نیست. این دو نکته، در بازدیدهای میدانی مورد توجه کارشناسان قرار گرفت و در جلسه جمعبندی نیز بر همین اساس در خصوص هر پرونده تصمیمگیری نهایی انجام شد.
در جریان این مأموریت و در جلسهای با حضور آزاده عابدینزاده، مدیر اداره میراث فرهنگی قشم، مقرر شد که علاوهبر برنامهریزی کاوشهای باستانشناسی در جزیرۀ قشم توسط پژوهشکده باستانشناسی، که موارد بسیار پراهمیتی نظیر محوطه شیخ موسی را در برداشت، پژوهشکده ابنیه و بافت نیز در صورت تأمین اعتبارات لازم از سوی اداره میراث فرهنگی منطقه آزاد، در حوزه میراث معماری و شهری جزیره فعالیتهایی را آغاز کند. در همین راستا، دو طرح پیشنهادی «ساماندهی و حفاظت بافت تاریخی بندر لافت» و «اطلس میراث معماری و شهری قشم» به عنوان نمونههایی برای آغاز همکاریهای مشترک مطرح شد و در این راستا از ساختمان در دست آمادهسازی بهمنظور تأسیس مرکز علوم میراثی خلیج فارس نیز بازدید شد.
همچنین طی بازدیدهای میدانی، مواردی از حفاریهای غیرمجاز و ساختوسازهای جدید در حریم آثار تاریخی ثبتشده مشاهده شد که مراتب آن به مسئولان محلی اعلام و اخطارهای لازم در این خصوص صادر شد.
انتهای پیام/
نظر شما